Strassentheater

Gespräche am Wegrand zwischen Untermutten und Stafel / Obermutten

Monolog Nikolaus C.

während dem Ausbessern und Pfeifenstopfen: Jetz ghéirsch na de wider. Was das fir a huara Schwinaréi séi, dia ganz Kanettaputzata in da Wäg iwärfa, wo doch zwei groussi Bärga vo frisch prochnem Chis in z Eschgisch Stoofel und uf z Jonsch Bouda nit angriert chomma. Miessendsch äs halt fiera. Aber wer geit schu mit dm Ross ans Gmeiwärch, wennsch mit dm Holzfiera vil besser dran sind? Und wenn ich asou rächna und no dr Ärger drzu nimma, wär ich mit Schärafalla stella bald besser dran. Und fir miis Ramatisch wärs au besser.

Richtet sich ans Publikum: Dr Kantoun het d Stroos nit wella ubernän. 7 Lit miessta z ganz Joor z Ouberstuuf und am Stoofel wouna, hets amool gheissa. Jetz zmool, sit dr Schwaller z Tuusa isch, redensch vo 35 Lit. Dasch a Satan. Wie wr hinnan um arfoora händ, – und jetz miesst r guat zualosa – het r dm Chlina Root, dena z Chur, empfoula, allna 140 Iiwouner as Gratisbillett Kanada eifach z schenka, de wär ma dia éiwiga Reklamatiouna entlich lous.

Johann Z. *1923 kommt von oben her mit Gabel und Rechen am Rücken

Johann Z.: Tag. Moura am Morget gséisch vo dem nit méi; dasch alls wider awäggspiellt.

Nikolaus C.: Jo nu, de foon i halt wider an. Und du. Ich hän gmeint, vor ara halb Stund séiisch mit dr Sägissa Richtig Underpardurz ggloffa. Hets niit ghaua?

Johann Z.: Z Gägateil isch dr Fall gsin. Drum bin i wider doo. Ich hän geschter dia Sägissa asou guet tänglet. Ich bin gwiss dréi mool mit dm Hammer druber. Und jetz hetsch asou guet ghaua, as i heim muess go liechter Schuah alegga, suss kumm i dr Sägissa nimma noo.

Nikolaus: lachend Jo gwiss.

Johann: Nei, ich muess äba go d Heimchua mälcha. Schi isch das nit imstand. Es geit vil z zää. Schi kriegt kei Tropfa n uus. Und jetz muess i pressiera, as dr Chrischtali mit ara mit dan andera iiwärts zum Ggrooggachilchli chan. Wendet sich zum Gehen. Also ich muess. Adia.

Nikolaus: Adia

Christian C. von der Gassa erscheint ebenfalls vom Stafel her. Kleidung: Hut, Pelerine, darunter Stutzer angehängt, Lauf schaut unten raus (er merkt es selber nicht).

Christian: Tag.

Nikolaus: hält inne. Tag. Chunnts z rägna?

Christian: Äs macht dr Aschin. Und äs isch au no zier frisch am Morget. Ich bin äba uf dr Suechi vo dena zwei Chalber, wo sit dréi Tag nimma heimchon sind.

Nikolaus: Ds eint isch das mit dr Stachelschälla.

Christian: Präziis. Und ds ander het as Geisschälli an.

Nikolaus: Vorgeschter sind sch obm Tirli gsin, mit dena dréi vo z Durischa.

Christian: Geschter bin i ufwärts gsin uf da Soubouda und hinnanoob bis in da Sack. Jetz goon i amool uus und oob Richtig Geisswoold. Wenn im Fall äppis ghéirsch…. Adia

Nikolaus: Adia. Schaut ihm nach. Sieht Stutzer. So, so. Wenn das dr ander gséit, (Lacht verächtlich) hesch dr Landjeger ufm Puggl. Dasch aber au dr einzig in dr Gmeind wo niid anders weiss as dia andera azzeiga; wo är doch sälber am meischta Dräck am Stäcka het. Dasch meischtens asou.

Vinzens I. erscheint von Untermutten her. Mit Sense auf dem Rücken, Steinfass, Heutuch darüber.

Vinzens: Tag.

Nikolaus: Tag. Fir z Mäa bisch meini schpoot dran. Jetz chomms de grad z rägna, het dr Chrischtia an dr Gassa gmeint.

Vinzens: Mier chunnts nit asou drufan. Morgenstund hat Gold im Mund, und wenns au zechni chunnt. Ich hän hit niit z rächa. Z Annali Baltisar isch schu mit dm Rächa ins Coui dir. Keini asou wie dia, dia gschpirt dr Wätterumschlag souzäga im Urin. Jo, schi wella hit iinputza, het‘sch gseit.

Nikolaus: Jeda will dr erscht siin.

Vinzens: Ich amool nit. Jo, z Chrischtia Hungersch sind geschter schu drdiruuf. Und dr Fléiri isch hit dran. Und ds Annali und dr Jakob uberem Bach, sus auch nit bi da Gschwindschta, sind au schu am Stoofel.

Nikolaus: Drfir händsch dr ouber Biel und dia in dr Wanna zrugg gloon, wosch anderi Joor mit dm Feista gmäät händ.

Vinzens: Wier rouba erscht die nächscht Wucha. Jo d Schwiegermama pliibt hiir Underemwoold. Ach was will schi dopna.

Nikolaus: Ich bin jo au dunna. Uf dr Tuur dir ds Dourf gséini denn jo, wo was lous isch. Dia letscht häni um Mitternacht. – Jo vorgeschter bin i no dr Polizeistund ufm Wäg ins Carool no am Vorstandszimmerli vrbéi. Schu vo Witem gkhéiri a huara Gganéira. De gséini, asch  am Strita sind. Aber wosch mich gséin händ, händ alli wia uf Kommando zum Pfänschter uusgulegt. Was meinsch, wie vil Auga händ mi angluegt?

Vinzens: Jo, dr Chrischtia an dr Gassa het gfäält. Der isch am Stoofel gschloofa. Jo, wievil?

Nikolaus: Topplat sou vil (verdeckt seitlich Mund mit der Hand) wia Oorschlecher dinna sind. Jedafalls händ dr President und dr Kassier wäg dr Offertiigab fir d Holzfuar vom Chalchoufa uf d Statioun gschtritta, will, wie is nohär us erschter Hand ghéirt hän, dr President mit da offana Offerta an d Vorstandssitzig chon séi. Nu dia, wo woorschindlich nooträgglich iingganga séi, séi zua gsin. Dia hetr denn oubanuuf gkhän und vor allna asou demonstrativ mit dm Sackmesser offa gmacht und gmeint, ma märkis nit, as dia andera goor nit zua séia. Doch dr Kassier het soufort gmärkt, was gspillt chunnt. De isch Kaméidi lous gganga. Aber am Schluss isch d Holzfuar „mangels Beweisen“ an da Brueder vom President gganga.

Vinzens: Und denn dia andera zwei. Was händ dia gmeint?

Nikolaus: Dia. Kei Schutz Pulver wert. Dia wissa doch nit, um was äs geit. Schi haia niit gséin. Reini Bifälsempfänger. Länt schich uf d Nasa schissa.

Vinzens: wendet sich zum Gehen. Ach, ma mag nimma losa. Am beschta niit ghéira. Jetz muess i aber, sus isch Mittag vor as i angfanga hän. Adia

Nikolaus: Adia. Stopft die Pfeife, macht Pause auf Baumstrunk. Dasch a schtinäta Grind. Hed äba n a groussi Verwandtschaft. Was wit: luega as sch dich in Rua länd. Zum Glick häd wr eina in dr Gmeind, wo d Sacha n uufteckt. Wenn wr der nit hätta!

Simon I.: Mit Rechen und Gabel am Rücken von Untermutten bzw. Spina. Kummi nit hit, kummi moura.

Nikolaus: Ginau wia du.

Simon: Mit dm Underschid, as ich fir miis Niittuen sälber zahla muess. Pause. Aber fära is mr uf Choschta vom Staat au asou guet gganga wie diar. Häntsch mi a Wucha lang z Tifachaschta obm Bahnhof an d Obzweigig, wos uf Lenz und in da Schin geit, an da Strossarand gsetzt zum Strichli macha. Verchéirszellig händsch dem gseit. Sou vil Gäld hän i im mim ganza Läba nia fir ds Niittuen verdient wie dua.

Nikolaus: Jetz undertribsch aber. Was isch de gsin, wo Kunigunda so vil as chrank mit dm Gems under am Teckbett im Bett gglägen isch? Ein Schuss fällt, so zu sich: Jetz het r d Chalber gfunda. Wo dr Landjeger chon isch und no gfräflata Gems gsuecht het? Oder det, wo so vil as iingfiiret hesch und drhinder ds Gems versteckt hesch? Uf welli Choschta isch denn das gganga?

Simon: Det is mr méi drum gganga, z zeiga, as äs Liit git wo äba schlauer sind a Polizei arlaubt. Offabar bin ich nit dr einzig. Zeigt Richtung Schuss

Nikolaus: Uf dr ander Sita muess ma säga: Wäga dera huara Fräflata ggrootet ds ganz Dourf in Verruf. Wo het ma schu asou äppis ghéirt, wo dr Landjeger mit dm Wildhieter jeda einzelne Schieler und jedi Schieleri zur Schuelstuba uusnimmt und bifrägt, was in letschter Ziit uf da Tisch chon séi, wie vil mool in dr Wucha as äs Fleisch gäbi und ähnlichs. Massawiis an Ingmachtem händsch d Schissi obgwourfa, oder uf anderi Oort entsourgt, willsch Angscht gkhä händ, ma chomm na uf d Schlich.

Simon: Aber in dr Stoofler Hitta sind de doch zwei vrgrabni Gemschepf firichon.

Nikolaus: Wo aber nit vom Chrischtia gsin sind, dasch a sou a flotta Nochpuur gsin, wo ma das Ei ggleit het. An Oort a Quittig het r kriegt, wo är wider amool as Gems gfräflet het. Am Oobed bim Iitunkla  isch r ans Dourf gschlicha und hets zouberst im Rousachéirhuus vrsteckt, ums denn in dr Nacht oobzhoula. Fir zäp isch r de doch z spoot chon. Das het mr dr Nutzniesser vo dem Fall vrzellt.

Simon: Der chunnt no amool rächt dran (ich meina dr Fräfler, nit dr Nutzniesser).

Nikolaus: Zäp gglaubi au. So jetz muess i tenk wider.

Simon: Jo, ich setti au. Adia

Anna C. kommt mit Rucksack und Bub an der Hand von der Gegenseite, und (etwas zurück) von unten her kommt Irma D. mit Ast über der Schulter

Anna: Tag.

Nikolaus: Tag. Kuum sindsch douba, händsch schu heimwéi.

Anna: …oder Hunger. Wenns einawäg z rägna chunnt, vrpassa wr niit. De gooni go bacha. Jo, dr Buab het unbidingt wella, as wr oob gänga. Är het asou gära ds Schabapitti. Zum Bub: Gäll du. Zu Nikolaus: Ich hä ma zwoor gseit, das séi méi fir z Ross.

Bub scheu: Jo, ich hälfa n au chnäta und iifiira.

Anna: Jo du bisch äba n a flissiga und a gschickta. Streicht ihm übers Haar Schaffsch schu wie a groussa.

Irma D. kommt von Gegenseite mit Ast auf Rücken: Jo, was gääd iar denn schu wider diroob, kuum sid r douba?

Anna: Ich hän äba kei méi Brout.

Irma: Aber aiwa Bachoufa isch jo kaputt. Do kéia Steina n oob, äs rauchi näbat uus, het s gkheissa. Will dr oolt Baschtia schints Bira téirt hai.

Anna: Jo tumms Gschwetz. Wer vrzellt derig Lugana?

Irma: Jo, asou händsch gseit. Aber ich will de niit gseit hän.

Anna: Äs isch wies isch. Drum nänd wr der im Wälsch Déirfli. D Bachschiter muess i halt uber nän. Aber do hän i a gueti Hilf.

Irma: Chasch de mit dem Oufa umgoon? Weisch de wie vil Bachschiter iintuen muesch, as r denn au die richtig Wärmi het?

Anna: Do goon immer no am uroolta Rezept vo minera Mama selig. Wenn meinsch, dr Oufa hai dia richtig Wärmi, stoussisch d Choula mit dr Gluet a biz hinderi. Machsch mit dm Oufawisch vourna a biz suber, nimmsch a Prisa Määl und straiwschs in eim Schwung (macht den Schwung vor) uf dia suber Flächi. Denn zell sch im Sekundatakt uf siba: Wenn z Mäl schwarz isch, isch dr Oufa z heissa; wenns z hell isch, muesch noofira, und wenns schéin bruun isch, chasch mit Bacha lousloon.

Irma: Dsch ietz doch a guate Idéi. Das will mr märka.

Nikolaus: Das muess i minera verzella.

Anna: Ach! (macht mit der Hand abschätzige Bewegung) Dia weiss äs schu lang. Wier händ mangs mitanand pacha.

Irma: Du geisch tenk éichender wäg dinera néiwa Rosshoormadratza dirob.

Anna: Jo, ma wetti fasch meina. Ich hän zwoor im Strau au nit schlächt gschloofa. Aber är mit schinera Hift, wo r nia zum Dokter geit, het vil weniger Schmärza. Jetz dopna schloofe wr halt ufm Haiw.

Irma: Wier au. Am Aafang schmeckts asou guet. Aber mit dr Zit chunnts eim fasch zvil.

Anna: Dasch fascht wie bim Ahouralaub. Das hooltisch no ara Wucha nimma n uus.

Nikolaus: Ich nimma halt alls was chunnt: Oolts Gras usm Riet, und denn halt das Laub um z Huus um. Vom Chriesbaum, vo da Haselstuuda und Vougelbéiripletter. Fir mis Ramattisch isch äs zwoor nit z beschta.

Anna: Jo, dasch schu asou. Aber wemma tout mied isch, chamma uberall schloofa. Wendet sich zum Gehen. So ietz miessa wr. Dr Buab mag nimma woorta, bis är schis Schabapitti kriegt.

Irma: Jo, ich mues goon z Mittag macha, sus isch är de nit zfrida.

Nikolaus: Und ich muess au. Dr Wätterprofet in dr Axla mäldet schich schu sit geschter. Streichelt an seiner Schulter

Alle: Adia